اولین مرکب‌ها درگذشته جوهرها بودند، که از مواد طبیعی مانند دوده، روغن حیوانی و آب ساخته می‌شدند رنگ آنها معمولا سیاه یا آبی بود. در آن زمان جوهرها را از لحاظ دوام مقایسه می‌کردند و برای این کار نوشته‌ها را در معرض تابش نور خورشید قرار می‌دادند. امروزه جوهرهای مورد استفاده در قسمت های مختلف چاپ و نوشتن روش تولید مختلفی دارند.
مثلا جوهر مورد استفاده در خودنویس با جوهری که در تولید خودکار استفاده می‌شود، متفاوت است. این تفاوت در مرکب‌های مصرفی در دستگاه‌های چاپ مختلف نیز متفاوت است. هدف این مقاله معرفی انواع مرکب چاپ است.
بافت مرکب به چند نوع تقسیم می‌شود؟
مرکب چاپ را براساس بافت و کاربردشان به دو دسته آبی و روغنی دسته‌بندی میکنند. انتخاب هرکدام از این دو نوع جوهر براساس نوع دستگاه چاپ است. بعد از اختراع ماشین چاپ متوجه شدند که جوهرهای آبی برای این نوع از چاپ مناسب نیست، پس تلاش کردند تا جوهری بسازند که برای این ماشین‌ها مناسب باشد.
جوهر مناسب ماشین چاپ باید حالتی چرب مانند داشته باشد. پس باید از دانه های چرب برای تهیه جوهر استفاده کرد. شخصی به نام “گوتنبرگ” صابون، تخم کتان، دوده و رزین را جوشاند و جوهر سیاه رنگ مدنظر را ساخت که با گذشت سالیان سال نوشته ها رنگ سیاه خود را حفظ کرده اند. پس از گوتنبرگ مرکب های زیادی با رنگ های مختلف ساخته شد که در صنعت چاپ از آن ها استفاده می‌شود.
انواع مرکب چاپ
مرکب بدون حلال
مرکب بدون حلال یا کاتالیتیک دو سیستم جدید در صنعت چاپ هستند، که آلودگی هوا را از روی مرکب ها حذف میکنند. از این مرکب‌ها در چاپ وب استفاده می‌شود. دو مایع ملامین و فرمالدیید در این مرکب‌ها وجود دارد که در حضور یک اسید به هم متصل می‌شوند؛ برای جلوگیری از این اتفاق طی عمل چاپ نوعی جوهر نمک با این نوع مرکب مخلوط می‌شود تا از اتصال مواد جامد مرکب در زمان چاپ پیشگیری شود. زمانی که کاغذ در خشک کن قرار میگیرد جوهرنمک تجزیه و عمل چاپ کامل می‌شود.
مرکب افست
دستگاه‌های چاپ افست دارای دو نوع مرکب هستند. این دستگاه چاپ در دونوع، تماس مستقیم مرکب با پلیت چاپ و یا به صورت الکتروگرافی عمل چاپ را انجام می‌دهند که بیشتر چاپ‌ها از طریق نوع اول هستند. نوع اول به دلیل انتقال مطالب از روی پلیت چاپ به بستر چاپ مرکبی با قدرت رنگ دهی بالا نیاز دارد که معمولا در این نوع مرکب ها از پیگمنت استفاده می‌شود. بنابراین هرچه مقدار رنگدانه‌ها بیشتر باشد میزان رنگ‌دهی مرکب نیز بیشتر خواهد بود. در جهت غلیظ و خمیری بودن مرکب افست برای چسبندگی بهتر به پلیت در تولید این نوع مرکب از آب استفاده نمی‌شود.
هم نزدن رنگ و همچنین در دمای بالا قرار نگرفتن مرکب برای حفظ حالت خمیری مرکب افست است. مرکب باید به گونه‌ای باشد که بعد از چاپ خمیری نبوده و به ورق چاپ شده بعدی نچسبد. یکی از موارد استفاده‌ی این مرکب در چاپ جعبه پیتزا است.که برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد مراحل انجام آن می‌توانید به مقاله چاپ جعبه پیتزا مراجعه کنید.
مرکب مغناطیسی
مرکب‌های مغناطیسی در سیستم‌های بانکی و چک‌ها کاربرد دارند. رنگدانه‌های موجود در این نوع مرکب توسط ابزارهای اسکن الکترونیکی خوانده می‌شوند.
مرکب چاپ اسکرین
این نوع چاپ با استفاده از پارچه‌هایی با سوراخ‌های ریز انجام می‌شود. بنابراین غلیظ بودن رنگ در این نوع چاپ خیلی مهم است. مرکب چاپ اسکرین یک مرکب از نوع روغنی است و حالت خمیری دارد که همین امر باعث وضوح بیشتر و راحت‌تر کردن عمل چاپ می‌شود. توجه داشته باشید که برای ایجاد تنوع رنگ در این مرکب‌ها باید از نوع روغن‌های خشک شونده در ترکیبات استفاده شود.
مرکب فلکسو گراور
در مرکب فلکسو گراور، رنگدانه‌ها حالتی نرم دارند تا لوح‌های حکاکی شده آسیبی نبینند، مرکب گراور به سرعت خشک می‌شود. حلال‌های موجود در این نوع مرکب به سرعت خشک و نیازی به حرارت‌دهی برای خشک شدن نیست.
مرکب لترست
مرکب لترست محدودیتی در نوع رنگدانه ندارند و از هر رنگدانه‌ای در این مرکب استفاده می‌شود. زیرا در این نوع چاپ رطوبت‌زنی انجام نمی‌شود و مشکلی از لحاظ پخش شدن رنگ وجود ندارد. رنگدانه‌های مرکب‌های لترست مانند رنگدانه‌های لترپرس است با این تفاوت که مرکب لترست قوی‌تر هستند.
مرکب یو-وی
برای خشک شدن مرکب‌های چاپ معمولا از مواد شیمیایی استفاده می‌شود که این مواد برای محیط زیست مضر هستند. محققان پژوهش‌هایی در جهت کاهش مصرف این مواد مضر انجام دادند و حاصل این پژوهش‌ها رنگ‌های داراری رنگدانه فلورسنت بود؛ که فاقد مواد شیمیایی مضر برای خشک شدن هستند. این نوع مرکب‌ها در شرایط اتاق خشک نمی‌شوند و برای خشک شدن آنها از اشعه یووی یا فرابنفش استفاده می‌شود. بجز چاپ متن در چاپ عکس نیز میتوان از آن ها استفاده کرد.
مرکب لترپرس
مرکب لترپرس از رنگ دانه‌های خشک در سیال روغنی ساخته شده است. چسبندگی این مرکب‌ها معتدل بوده و حالتی خمیری دارد که با اکسیداسیون خشک می‌شوند. در فرمولاسیون این نوع مرکب‌ها از رزین در جهت براقی و ایجاد مقاومت استفاده شود. مرکب لترپرس بی بو بوده و میتوان از آن در تهیه بسته بندی مواد غذایی استفاده کرد.
مواد به کاربرده شده در ساخت مرکب چاپ
مواد مختلفی در ساخت مرکب استفاده می‌شود که در نهایت بر کیفیت، رنگ، غلظت و ویسکوزیته مرکب تاثیر می‌گذارد.
پیگمنت
در گذشته از آب سبزیجات و بعضی از نرمتنان در تهیه رنگ‌ها برای نوشتن و نقاشی کردن استفاده می‌کردند. امروزه محصولاتی برای ارتقاء کیفیت نوشتن و متناسب با انواع دستگاه ها تولید شده است. مهمترین بخش در مرکب، پیگمنت یا رنگدانه‌های آن است. پیگمنت‌ها را معمولا به وسیله‌ی فرمولاسیون خاصی با رزین‌ها ترکیب میکنند ذرات پیگمنت به هیچ عنوان در آب حل نمی‌شوند و بعداز حل شدن در رزین تنها یک ساعت برای استفاده از رنگ زمان داریم زیرا رنگ خشک شده و نمی‌توان از آن استفاده کرد. پیگمنت‌ها انواع متفاوتی با توجه به ساختار و کاربردشان دارند.
رزین
رزین‌ها پلیمرهایی با وزن مولکولی بالا هستند که از ترکیب یک اپوکسی با یک هادنر تشکیل ساختاری داده است و از مواد نفتی محسوب می‌شود. که حالتی شبیه به چسب مایع دارد که بعد از خشک شدن سفت و سخت می‌شوند. با توجه به کارکرد رزین نوع رنگی یا شفاف آن تهیه می‌شود. در صنعت چوب نوع رقیق‌تر از کفپوش استفاده می‌شود اما در هر دو، نوع شفاف رزین دردمای محیط مورد استفاده قرار میگیرد. اما در صنعت چاپ برای چسبیدن مواد مرکب به هم مورد استفاده قرار میگیرد و باعث براقیت و پایداری در مواد شیمیایی و آب می‌شود. رزین مورد استفاده در تولید مرکب، معمولا اکریلیک‌ها، کتون‌ها، الکیدها، ساینده و فنولیک‌ها است.
مواد افزودنی
در جهت افزایش کیفیت مرکب و یا ارزان‌تر شدن آن، موادی به مرکب‌ها اضافه می‌شود. ضد کف، ضد باکتری و قارچ، همچنین پرکننده‌ها که جزء این دسته قرار می‌گیرند.
حلال
برای رقیق نگه داشتن مرکب‌ها بر روی پلیت چاپ و کمک به انتقال مرکب بر روی بستر چاپ از حلال استفاده می‌شود. حلال از اجزای تشکیل دهنده مرکب محسوب می‌شود که معمولا آب یا روغن هستند و باید در مرکب وجود داشته باشند البته امروزه برای کاهش آلودگی مرکب‌های جدیدی که نیاز به حلال ندارند اختراع شده است. بعد از انجام چاپ حلال از مرکب حذف می‌شود تا مرکب خشک شده و به بستر چاپ بچسبد، حلال‌های زود خشک شونده مناسب این کار هستند.
انواع خشک کردن
- خشک شدن شیمیایی
- خشک شدن متوسط حرارت
- اکسیداسیون
- تبخیر
- جذب شدن
در انتها، برای انتخاب جوهر مناسب چند نکته از قبیل چسبندگی جوهر، چگونگی و سرعت خشک شدن، ترکیبات و همچنین مقدار سیالیت باید در نظر گرفته شود که ملک مقوا با چند سال سابقه در چاپ جعبه مقوایی بهترین‌ها را در اختیار شما قرار می‌دهد. شماره تماس: 03137483774 و 03137483775
